Pod koniec XIX wieku Żydzi na dawnych ziemiach polskich stawali przed wyborami, które miały zadecydować o ich tożsamości i przyszłości. Podczas gdy większość polskich Żydów żyła niejako poza historią przywiązana do swojej tradycji w sztetlach, inni asymilowali się do kultury dominującej, jeszcze inni wybierali tożsamość żydowską w jej wariancie jidyszowym bądź syjonistycznym. Inni szukali jeszcze innej drogi.

Twórca nowoczesnej literatury jidysz, J.L. Peretz urodził się w Zamościu, ale większą część życia spędził w Warszawie. W swojej twórczości sportretował tradycyjną społeczność żydowską i środowisko chasydów w obliczu nowych wyzwań.

Twórca języka Esperanto, urodzony w Białymstoku. Wymyślony przez niego sztuczny język miał położyć kres konfliktom, których źródłem były nieporozumienia między narodami. Krytykował wszelkie nacjonalizmy, wierząc w jedną ludzkość.

Poeta polski urodzony w Warszawie. Jeden z najoryginalniejszych polskich poetów stworzył w polszczyźnie swój własny świat, w którym wynalazczość słowotwórcza idzie w parze z inspiracjami słowiańską mitologią i ludowością.

Pisarz izraelski, urodzony w Buczaczu w Galicji. Pisał początkowo w jidysz, by ostatecznie wybrać język hebrajski. W 1907 jako jeden z pionierów wyemigrował z Galicji i osiadł w Palestynie. W 1966 otrzymał literacką Nagrodę Nobla.